Ο Άγιος Βασίλειος, γεννημένος το 330μ.Χ. στη Νεοκαισάρεια του Πόντου (στο χωριό Άννησα), από γονείς ευγενείς με δυνατό Χριστιανικό φρόνημα, έμελλε να γίνει Μέγας πνευματικός διδάσκαλος και κορυφαίος θεολόγος και Πατέρας της Ορθοδοξίας.
Αη Βασίλης έρχεται από τη Καισαρεία…
Βίος του Αγίου Βασιλείου
Ο πατέρας του Βασίλειος ήταν καθηγητής ρητορικής στη Νεοκαισάρεια και η μητέρα του Εμμέλεια απόγονος οικογένειας Ρωμαίων αξιωματούχων.
Η οικογένεια του Αγίου Βασιλείου είχε 11 παιδιά (5 αγόρια – 6 κορίτσια) και όλοι διακρίθηκαν στου Χριστού την πίστη. Ήταν στα αλήθεια μια οικογένεια Αγίων…
Είχε παππού μάρτυρα, ο αδερφός του Γρηγοριος ήταν επίσκοπος Νύσσης, ο Πέτρος επίσκοπος Σεβαστείας και ο ίδιος επίσκοπος Καισαρείας. Οι αδελφές του ήταν όλες αφιερωμένες στον Θεό, με πρώτη πρώτην την Αγία και σοφή Μακρινα που ήταν αυτή που επηρέασε τον Άγιο Βασίλειο να στραφεί στην Χριστιανική πίστη. Ο Ναυκράτιος ένας άλλος αδελφός του Αγίου Βασιλείου ασκήτευε στην έρημο του Πόντου και πέθανε μόλις 27 χρόνων.
Τα πρώτα γράμματα, του τα δίδαξε ο πατέρας του. Συνέχισε τις σπουδές του στην Καισαρεία της Καππαδοκίας, στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα. Εκεί σπούδασε γεωμετρία, αστρονομία, φιλοσοφία, ιατρική, ρητορική και γραμματική. Οι σπουδές του διήρκεσαν τεσσεράμισι χρόνια. Η ασκητική του ζωή ξεκίνησε ήδη από τα χρόνια όπου φοιτούσε στην Αθήνα. Ο σοφός δάσκαλος του Εύβουλος εντυπωσιασμένος από την αυστηρή νηστεία του Αγίου και μετά την παραίνεση του, λέγεται ότι έγινε Χριστιανός.
Επέστρεψε στην Καισαρεία το καλοκαίρι του 356μ.Χ. και συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα του, έγινε καθηγητής της ρητορικής. Το 358 μ.Χ. επηρεασμένος από το θάνατο του αδερφού του μοναχού Ναυκρατίου, καθώς και με την παρότρυνση της αδερφής του Μακρίνας, βαπτίζεται Χριστιανός και αποφασίζει να αφιερώσει τον εαυτό του στην ασκητική πολιτεία.
Αποσύρθηκε λοιπόν σε ένα κτήμα της οικογενείας του στον Πόντο
Χαρακτηριστικό της μεγαλοψυχίας του Αγίου Βασιλείου είναι ότι μετά την βάπτιση του δώρισε στους φτωχούς και στην εκκλησία το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους ξεκινά ένα οδοιπορικό σε γνωστά κέντρα ασκητισμού της Ανατολής (Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία) επιθυμώντας να συναντήσει πολλούς ασκητές και μοναχούς, ώστε να γνωρίσει τον τρόπο ζωής τους. Όταν γύρισε στο Πόντο από το ταξίδι αυτό, μοίρασε και την υπόλοιπη περιουσία του και αποσύρθηκε στο κτήμα του επιθυμώντας να ζήσει πλέον ως μοναχός.
Ο Άγιος Βασίλειος, στα 49 χρόνια που έζησε, έκανε τόσα πολλά για τους ανθρώπους, που η ιστορία τον ονόμασε ΜΕΓΑ όσο ακόμα ζούσε…
Η Βασιλειάδα
Ο Άγιος Βασίλειος, βοηθούσε πάντοτε τους αδικημένους και κουρασμένους, τους πεινασμένους και τους αρρώστους, ανεξάρτητα από το γένος, τη φυλή και το θρήσκευμα.
Έτσι το όραμά του το έκανε πραγματικότητα ιδρύοντας ένα πρότυπο και για τις μέρες μας κοινωνικό και φιλανθρωπικό σύστημα, τη «Βασιλειάδα». Ένα ίδρυμα που λειτουργούσε νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο και ξενώνας για την φροντίδα και ιατρική περίθαλψη των φτωχών αρρώστων και ξένων. Τις υπηρεσίες του τις πρόσφερε το ίδρυμα, δωρεάν, σε όποιον τις είχε ανάγκη.
Το προσωπικό του ιδρύματος αυτού ήταν εθελοντές που προσφέρανε την εργασία για το καλό του κοινωνικού συνόλου. Ήταν ένα πρότυπο και σε άλλες επισκοπές και στους πλουσίους ένα μάθημα να διαθέτουν τον πλούτο τους με ένα αληθινά Χριστιανικό τρόπο. Πραγματικά είναι άξιο θαυμασμού η έμπνευση που είχε ο Άγιος Βασίλειος, τον 4ο αιώνα μ.Χ. να ιδρύσει και να λειτουργήσει ένα τέτοιο ίδρυμα – πρότυπο.
Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου
Κατανοώντας ο Άγιος Βασίλειος τα προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί και στον κλήρο και στο λαό, να παρακολουθήσουν την μακρά Θεία Λειτουργία και τις ευχές προς τον Θεό, στην όλη ακολουθία του Αγίου Ιακώβου του αδελφοθέου, παρακάλεσε τον Κύριο με νηστεία και προσευχή να του φανερώσει τον τρόπο να βοηθήσει τους πιστούς. Ο τρόπος, θαυμαστός, όπως μόνο σε έναν Μεγάλο διδάσκαλο, Πατέρα και Άγιο της Εκκλησίας θα ταίριαζε.
Σε οπτασία, λοιπόν, είδε ο Άγιος, ο σοφότατος Βασίλειος, τον Κύριο με τους Αποστόλους, να τελεί την Θεία Μυσταγωγία, λέγοντας τις ευχές όχι όπως ακριβώς είναι γραμμένες στη Θεία λειτουργία του αδελφοθέου Ιακώβου. Αλλά συντετμημένες με τέτοιο τρόπο, όπως τις συνέθεσε κατόπιν ο Άγιος στη Θεία Λειτουργία του. Η οποία τελείται από την εκκλησία μας 10 φορές το χρόνο:
- Την 1η Ιανουαρίου – Πρωτοχρονιά (όπου γιορτάζεται και η μνήμη του).
- Τις πρώτες 5 Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
- Τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων.
- Την Μεγάλη Πέμπτη και το Μεγάλο Σάββατο.
Κοίμηση του Αγίου Βασιλείου
Ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας παρέδωσε το πνεύμα στον Θεό την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. σε ηλικία 49 ετών. Καταπονημένος από την μεγάλη δράση που ανέπτυξε σε τόσους πολλούς τομείς, εναντίον των διαφόρων κακοδοξιών και ειδικά της αιρέσεως του Αρειανισμού. Μη διστάζοντας πολλές φορές να αντιταχθεί με την εκάστοτε πολιτική εξουσία, με όπλα του την πίστη και την προσευχή, με τα κηρύγματα και τους λόγους του. Με τα πολλά ασκητικά και παιδαγωγικά συγγράμματα, καθώς και την ασκητική ζωή του.
Ο θάνατός του βύθισε στο πένθος όχι μόνο το ποίμνιο του αλλά και όλο το Χριστιανικό κόσμο της Ανατολής. Στην κηδεία του συμμετείχε και ένα πλήθος ανομοιογενές από άποψη θρησκευτικής και εθνικής διαφοροποιήσεως. Το υψηλής σημασίας θεολογικό και δογματικό του έργο, καθώς και η λειτουργική και πρωτότυπη ανθρωπιστική του δράση, είναι η μεγάλη παρακαταθήκη που μας άφησε
Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη εκκλησία την 1η Ιανουαρίου
Από το 1081 μ.Χ. ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης, Ιωάννης Μαυρόπους (ο από Ευχαΐτων) θέσπισε έναν κοινό εορτασμό των Τριών Ιεραρχών. Του Βασιλείου του Μεγάλου, του Ιωάννη του Χρυσοστόμου και του Γρηγορίου του Θεολόγου, στις 30 Ιανουαρίου. Ως προστατών των γραμμάτων και της παιδείας.