Ο Δαυίδ Κομνηνός, θεωρείται ο τελευταίος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Επίσης θεωρείται Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ένας νεομάρτυρας του Ποντιακού Ελληνισμού.
Δια του θανάτου, σφράγισε την ιστορία των Μεγάλων Κομνηνών
Ο τελευταίος Αυτοκράτορας
Ήταν ο τρίτος γιος του Αυτοκράτορα Αλέξιου Δ’ και της Θεοδώρας Καντακουζηνής. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του προκατόχου του (και αδελφού του) Ιωάννη Δ’, του είχε δοθεί ο τίτλος του Δεσπότη και Συμβασιλέα.
Ανήλθε στην εξουσία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας το 1459 και προσπάθησε να πραγματοποιήσει συμφωνίες με διάφορους Ευρωπαίους ηγεμόνες. Προκειμένου να πετύχει τη δημιουργία μιας διευρυμένης συμμαχίας και να αναχαιτίσει την λαίλαπα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι επαφές αυτές δεν είχαν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Ο ανήσυχος για τα γεγονότα Μωάμεθ Β’, το καλοκαίρι του 1461 ξεκίνησε επικεφαλής 300 περίπου πλοίων. Προκειμένου να καταλύσει το τελευταίο Βυζαντινό έδαφος. Αμέσως διέταξε τον στόλο του να στραφεί κατά της Τραπεζούντας.
Ο Δαυίδ πλέον ήταν εντελώς ανυπεράσπιστος και περικυκλωμένος. Όταν ο Μωάμεθ Β’ έφτασε έξω από την Τραπεζούντα, ο στόλος του την πολιορκούσε ήδη. Η παρουσία του διέλυσε και τις τελευταίες ελπίδες των Τραπεζούντιων για αντίσταση. Ακόμη και ανάμεσα στους πολιορκημένους, υπήρχαν άρχοντες που ήταν πρόθυμοι να δεχτούν την Οθωμανική κυριαρχία.
Μετά από προδοσία από αξιωματούχους του, ο Δαυίδ Κομνηνός πείστηκε να παραδώσει την Τραπεζούντα, τον Αύγουστο του 1461. Αμέσως μετά την παράδοση, ο Μωάμεθ εγκατέστησε τον Δαυίδ με την οικογένειά του στην περιοχή του Στρυμόνα, στη Μακεδονία. Παραχωρώντας του παράλληλα, υψηλά εισοδήματα.
Επίσης, ο Μωάμεθ Β’ διέταξε να μεταφερθούν πολλές αρχοντικές οικογένειες της Τραπεζούντας στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ αιχμαλώτισε 1.500 νέους της Τραπεζούντας, προκειμένου να τους κάνει γενίτσαρους.
Ο μαρτυρικός θάνατος
Δύο χρόνια μετά (το 1463) ο Μωάμεθ Β’ ο Πορθητής, που φοβόταν το μεγάλο όνομα των Κομνηνών, κάλεσε τον Δαυίδ στην Κωνσταντινούπολη. Κατηγορώντας τον ότι συνωμοτεί δήθεν εναντίον του και προτείνοντας δύο εναλλακτικές. Να μείνει ζωντανός εφόσον απαρνηθεί την πίστη του ή να θανατωθούν αυτός και όλη η οικογένειά του.
Από την τρομερή αυτή πρόταση, ο Δαυίδ Κομνηνός διάλεξε τη δεύτερη λύση, λέγοντας με παρρησία στον Μωάμεθ:
«Κανένα μαρτύριο δεν πρόκειται να με φέρει στο σημείο ν’ απαρνηθώ την πίστη των πατέρων μου».
Εξοργισμένος ο Σουλτάνος, του απάντησε:
«Πέθανε λοιπόν και πάρε μαζί σου στο θάνατο τους γιους σου. Που και σ’ εκείνους ενέπνευσες τη δική σου ξεροκεφαλιά».
Εδώ εντοπίζεται η Αγιότητα του τελευταίου Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας. Προτίμησε να θανατωθούν σαν αρνιά τα παιδιά του και ο ανιψιός του, παρά να προδώσει την Ορθόδοξη πίστη του. Έτσι πέρασε ο Δαυίδ Κομνηνός στην αιωνιότητα, ανταλλάσσοντας τη βασιλική αλουργίδα με το φωτοστέφανο του μάρτυρα.
Αποτέλεσμα ήταν να τον εκτελέσει μαζί με τους 3 γιους του και τον Αλέξιο, τον διάδοχο του θρόνου του. Ο θάνατος τους υπήρξε μαρτυρικός. Μάλιστα ο Μωάμεθ Β’ έδωσε εντολή να μείνουν άταφα επί τριήμερο τα λείψανα των σφαγιασθέντων, προκειμένου να τρομοκρατηθούν οι Ρωμιοί.
Η γυναίκα του Δαυίδ όμως, Ελένη, αγνόησε τη διαταγή του Σουλτάνου. Μάζεψε τη νύχτα τα κουφάρια τους από τη θάλασσα του Μαρμαρά, όπου τα πέταξαν οι σφαγείς τους. Άνοιξε τάφους και έθαψε με τα χέρια της τα λείψανα των παιδιών, του ανιψιού και του συζύγου της. Η θλίψη της για τη μεγάλη συμφορά που τη βρήκε, είχε ως αποτέλεσμα να πεθάνει μετά από λίγο καιρό.
Άγιος Δαυίδ Κομνηνός
Ο Δαυίδ Κομνηνός, ο τελευταίος αυτοκράτορας της Τραπεζούντας, θεωρείται πλέον Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθώς επίσης και τα παιδιά του, Βασίλειος, Γεώργιος και Μανουήλ. Μαζί με τον ανιψιό και διάδοχο του θρόνου του, Αλέξιο.
Την απόφαση της Αγιοκατατάξεως των νέων Αγίων της Εκκλησίας, που πέθαναν μαρτυρικά στην Κωνσταντινούπολη το 1463, αποφάσισε η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ύστερα από πρόταση του Μητροπολίτη Δράμας κ.Παύλου.
Ο φάκελος κατατέθηκε από τον Μητροπολίτη Δράμας, στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η οποία με τη σειρά της αφού έκρινε ότι συντρέχουν οι λόγοι, προώθησε τον φάκελο στο Φανάρι. Η Αγιοκατάταξη υλοποιήθηκε σύμφωνα με την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο εξέδωσε στις 10 Ιουλίου 2013 σχετική Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη.
Στην ουσία πρόκειται για μια πολύ καθυστερημένη Αγιοκατάταξη, μετά από 550 χρόνια. Ο λόγος της καθυστέρησης αυτής οφείλεται στο γεγονός ότι ο Δαυίδ παρέδωσε ο ίδιος την Τραπεζούντα στον Μωάμεθ Β΄. Και αυτό θεωρήθηκε από πολλούς ως πράξη εθνικής ταπείνωσης.
Η μνήμη των Αγίων τιμάται κάθε χρόνο την 1η Νοεμβρίου, ημέρα κατά την οποία βρήκαν μαρτυρικό θάνατο…
Η Εκκλησία μας γιόρτασε για πρώτη φορά τη μνήμη του νεότερου Αγίου της, Δαυίδ του Μεγάλου Κομνηνού, την 1η Νοεμβρίου 2013.