Το «μουχαπέτ‘» ή «παρακάθ‘» ονομάζεται το γλέντι που πραγματοποιεί μια παρέα, με επικεφαλής τον λυράρη. Η παρέα κάθεται γύρω από ένα τραπέζι και διασκεδάζει ερμηνεύοντας παραδοσιακά επιτραπέζια Ποντιακά τραγούδια.
Πρόκειται για έναν κλασικό τρόπο διασκέδασης των Ποντίων
Το τραπέζι μπορεί να είναι μικρό είτε μεγάλο, αλλά είναι ένα, για να συμμετέχουν όλοι ως μια παρέα. Τρώνε διάφορους μεζέδες και φαγητά της Ποντιακής κουζίνας, ενώ πίνει ο καθένας το ποτό της αρεσκείας του. Παλιά έπιναν συνήθως ρακί (ούζο).
Τι είναι μουχαπέτ
Κατά τη διάρκεια αυτής της εκδήλωσης, τραγουδούν εναλλάξ ο καθένας δίστιχα, είτε με τη συνοδεία λύρας αν υπάρχει ή και χωρίς λύρα. Δεν υπάρχουν μικρόφωνα και ενισχυτές, ούτε άλλα όργανα, πλην της λύρας. Λέγονται αστεία και ανέκδοτα, καθώς και διάφορες ιστορίες πραγματικές ή φανταστικές (μεσέλα).
Αυτό είναι το μουχαπέτ. Οι συνεστιάσεις ή οι χοροί που πραγματοποιούν οι Ποντιακοί Σύλλογοι ή ιδιώτες, δεν είναι μουχαπέτια.
Δεν είναι μουχαπέτ’ κάθε είδος διασκέδασης
Τα τελευταία χρόνια, αυτός ο τρόπος διασκέδασης γνωρίζει νέα άνθιση, κυρίως ως διαδικασία μουσικής μύησης της νεώτερης γενιάς. Καθώς όμως οι παλαιότεροι (κυρίως αυτοί για τους οποίους το μουχαπέτ ήταν περισσότερο τρόπος ζωής και λιγότερο μέσο μουσικής έκφρασης) φεύγουν, πληθαίνουν τα φαινόμενα εκφυλισμού του.
Κανόνες για ένα σωστό μουχαπέτ
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε μια σειρά από «κανόνες» για ένα σωστό μουχαπέτ’. Με την ελπίδα πως θα σας φανούν χρήσιμοι, για απολαυστικές στιγμές αυθεντικής Ποντιακής διασκέδασης.
- Κανόνας πρώτος: Το καλό μουχαπέτ’ γίνεται αυθόρμητα και σχεδόν ποτέ δεν προγραμματίζεται.
- Κανόνας δεύτερος: Το μυστικό για ένα καλό μουχαπέτ’ είναι ο αριθμός των συμμετεχόντων. Αν είναι λιγότεροι από τέσσερις, κινδυνεύετε να βαρεθείτε ο ένας τον άλλον. Αν όμως υπερβαίνουν τους εννέα, τότε καλύτερα να οργανώνατε χοροεσπερίδα.
- Κανόνας τρίτος: Το μουχαπέτ’ είναι μια συμμετοχική διαδικασία. Επομένως, αν δεν τραγουδάτε κι επιθυμείτε μόνο να ακούτε, καλό είναι να αρκεστείτε στο κασετόφωνό σας.
- Κανόνας τέταρτος: Το μουχαπέτ’ είναι διαδικασία συμμετοχική, αλλά όχι δημοκρατική. Υπόκειται στους δικούς του ιεραρχικούς κανόνες. Επομένως, αν η μοίρα δεν σας προίκισε με αξιοσημείωτα φωνητικά προσόντα, καλό θα είναι να χαρίσετε στους υπόλοιπους «το ταλέντο» σας, με φειδώ.
- Κανόνας πέμπτος: Το μουχαπέτ’ προϋποθέτει μια επίφαση αυθεντικότητας. Επομένως, αν τα Ποντιακά σας είναι σε επίπεδο κάτω του Lower (του τύπου «ντο ’φτας» κλπ), καλό θα ήταν πριν το επιχειρήσετε, να κάνετε πρώτα μια μικρή προπόνηση.
- Κανόνας έκτος: Το μουχαπέτ’ βασίζεται στα κοινά βιώματα και ακούσματα των συμμετεχόντων. Αν είσαστε επαγγελματίας Πόντιος μουσικός και έχει μόλις κυκλοφορήσει ο τελευταίος σας δίσκος, καλύτερα να επιλέξετε έναν άλλο τρόπο να διαφημίσετε τα υποψήφια «σουξέ» σας.
- Κανόνας έβδομος: Το μουχαπέτ’ έχει το δικό του ειδικό ρεπερτόριο, που αποτελείται βασικά από επιτραπέζιους σκοπούς. Δεν θα σας παρεξηγήσει κανείς αν εκφράσετε την επιθυμία να χορέψετε ένα τικ. Αν όμως το παρακάνετε, διατρέχετε τον κίνδυνο να σας παραπέμψουν στο τμήμα εκμάθησης Ποντιακών χορών, του Συλλόγου της γειτονιά σας.
- Κανόνας όγδοος: Το καλό μουχαπέτ’ προϋποθέτει γενναία κατανάλωση οινοπνεύματος. Αν δεν πίνετε ή αν το αγαπημένο σας ποτό είναι το τζιν με τόνικ, καλό είναι να προτιμήσετε το απογευματινό τέιον, των κυριών της ενορίας σας…
- Κανόνας ένατος: Το μουχαπέτ’ είναι μια αντρική υπόθεση. Ειδικά εάν η σύζυγος σας δεν αρέσει την Ποντιακή μουσική, καλό θα ήταν να μην την πάρετε μαζί σας…
«Μουχαπέτ’» ονομάζεται και όχι «μουχαμπέτ’»
όπως λανθασμένα το αποκαλούν πολλοί
Το μουχαπέτ’, πληθυντικός τα μουχαπέται
Σημείωση: Το έντονο α έχει προφορά μεταξύ α + ε.