Το 1922 με τη Μικρασιατική καταστροφή και τη μετακίνηση χιλιάδων Ελλήνων από τη Μικρά Ασία προς την Ελλάδα, η Κεφαλονιά εντάχθηκε στις περιοχές που πρόσφεραν φιλοξενία στους ξεριζωμένους πρόσφυγες.
Πως τα «χωρίσματα» που κατασκεύασαν οι άνθρωποι, τα ισοπέδωσαν και εξαφάνισαν οι σεισμοί του 1953
Η αποβίβαση στο Αργοστόλι
Το Αργοστόλι είχε τότε συμπεριληφθεί στον κατάλογο των προσφυγικών κέντρων, λόγω του λιμανιού του, αφού το βασικό μέσο μεταφοράς των προσφύγων ήταν τα πλοία. Στο λιμάνι του, τα καράβια αποβίβασαν χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες.
Το Ελληνικό κράτος δεν ήταν προετοιμασμένο, έστω και στοιχειωδώς, να αντιμετωπίσει το τεράστιο ζήτημα της υποδοχής και εγκατάστασης των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων του Ποντιακού Ελληνισμού και των παραλίων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.
Οι τοπικές αρχές δραστηριοποιήθηκαν για την προσωρινή στέγαση. Ό,τι διαθέσιμος χώρος υπήρχε μέσα στην πόλη, αλλά και σε ορισμένα χωριά, διατέθηκε για το σκοπό αυτό. Δημόσια κτίρια, κλειστά σπίτια, αποθήκες, οι στρατώνες, ακόμη και το «Θέατρο του Αργοστολιού» μετατράπηκαν σε προσφυγικά καταλύματα.
Οι συνθήκες σε όλα σχεδόν τα καταλύματα ήταν άθλιες: συνωστισμός, ανθυγιεινή διαβίωση και κακή διατροφή. Με αποτέλεσμα σύντομα να εμφανιστούν οι πρώτες επιδημίες ευλογιάς και τύφου.
Επιπρόσθετα, η Κεφαλονιά δεν είχε δυνατότητες να δώσει εργασία στο νέο πληθυσμό. Με αποτέλεσμα τη ζητιανιά, τις δουλειές του ποδαριού ή τις μικροκλοπές από την πλευρά των προσφύγων.
Η υποδοχή από τους ντόπιους
Ποια ήταν η υποδοχή και η συμπεριφορά των ντόπιων κατοίκων στο Αργοστόλι και στα χωριά; Είναι αλήθεια ότι ως άτομα, ως μονάδες δεν έδειξαν, τον πρώτο και ασφαλώς τον πιο κρίσιμο καιρό, την απαιτούμενη αλληλεγγύη. Επέδειξαν ψυχρότητα και στάθηκαν απόμακροι, δυσανασχετώντας προφανώς για εκείνη την «εισβολή» στο ζωτικό τους χώρο.
Υπήρχαν βέβαια και φωτεινές εξαιρέσεις, τις οποίες ιδιαίτερα εκτίμησαν οι ίδιοι οι πρόσφυγες. Στις αφηγήσεις τους πάντα είχαν τον καλό λόγο για εκείνους τους Κεφαλονίτες, που τους συμπαραστάθηκαν. Αλλά παράλληλα δεν ξεχνούσαν και τις άσχημες καταστάσεις.
Με το πέρασμα του χρόνου, αρκετοί πρόσφυγες μετακινήθηκαν προς τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα, ανά την Ελλάδα. Όσοι παρέμειναν στη Κεφαλονιά (και δεν ήταν λίγοι) κέρδισαν τη συμπάθεια των ντόπιων, αποκαλύπτοντας ένα ζηλευτό πολιτιστικό επίπεδο με προοδευτικές ιδέες.
Παγκεφαλληνιακός Γυμναστικός Σύλλογος
Οι ξεριζωμένοι πρόσφυγες μόλις τακτοποιήθηκαν και ηρέμησαν τα πράγματα στη Κεφαλονιά, και αφού συνειδητοποίησαν ότι δεν επρόκειτο να επιστρέψουν στη γενέτειρά τους, προσπάθησαν να οργανωθούν, ώστε να αντιμετωπίζουν συλλογικά τα προβλήματά τους.
Ας μην ξεχνάμε ότι το πρώτο σημαντικό αθλητικό σωματείο του Αργοστολιού, ο «Παγκεφαλληνιακός Γυμναστικός Σύλλογος», οφείλει την ίδρυσή του και στους πρόσφυγες. Καθώς πολλά στελέχη του προέρχονταν από τον προσφυγικό πληθυσμό στο Αργοστόλι, όπως οι: Σπύρος Κωνσταντινίδης, Παναγιώτης Περλικίδης, Γιάννης Παπαϊωάννου, Θεαγένης Παυλίδης κ.ά.
Ο προσφυγικός συνοικισμός και οι σεισμοί
Το 1929, εφτά χρόνια δηλαδή αργότερα, λύθηκε το σοβαρό πρόβλημα της μόνιμης στέγασής των προσφύγων στη Κεφαλονιά.
Απαλλοτριώθηκε η αναγκαία έκταση στο Αργοστόλι (στη νότια πλευρά της πόλης, κοντά στην περιοχή του σημερινού 3ου Δημοτικού Σχολείου), όπου οικοδομήθηκε ο λεγόμενος «προσφυγικός συνοικισμός».
Επρόκειτο για ενιαίο συγκρότημα, χωρίς τον κατάλληλο όμως σχεδιασμό και με πρόχειρες κατασκευές. Στη πραγματικότητα επρόκειτο για ένα «γκέτο» και μάλιστα τη στιγμή που ήδη είχαν αρχίσει να αμβλύνονται οι προκαταλήψεις και να εξαλείφονται οι διαφορές.
Το «γκέτο» αυτό ήρθαν και το ισοπέδωσαν οι σεισμοί του 1953. Τα χωρίσματα που οι άνθρωποι κατασκεύαζαν, τα εξαφάνισε μια φυσική δύναμη, εξαλείφοντας διαφορές και διακρίσεις.
Έτσι, οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής και οι απόγονοί τους, ενταγμένοι πια στα Κεφαλονίτικα δεδομένα, συνέχισαν τη ζωή τους και τη προσφορά τους για την κοινή προκοπή του νησιού. Συμμετέχοντας στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Κεφαλονιάς.