Τα Ποντιακά ανέκδοτα είναι ένα κομμάτι από την καθημερινή ζωή των Ποντίων. Συνήθως είναι βιωματικά γεγονότα και λειτουργούν ως κοινωνικό μάθημα, που σκοπό έχει να συνετίσει και να διδάξει την αρετή και το ήθος.
Τα αμιγώς Ποντιακά ανέκδοτα διασκεδάζουν, χωρίς να θίγουν και να προσβάλουν κανέναν
Ο αυτοσαρκασμός των Ποντίων
Οι Πόντιοι αυτοσαρκάζονται μέσα από την αποδοχή των αδυναμιών τους και αυτό επιδεικνύει την ανώτερη σκέψη και το ψυχικό τους μεγαλείο. Τα ανέκδοτα τα συντάσσουν έξυπνοι και εύθυμοι άνθρωποι, που εμπνέονται από τα προσωπικά τους βιώματα ή και παθήματα, για αυτό είναι αληθινά.
Τα ψευδοποντιακά ανέκδοτα, που κυκλοφορούν για τους Πόντιους, κινούνται μόνο στη λογική του κοινωνικού ρατσισμού, σκοπεύοντας να θίξουν και να εκθέσουν ένα λαό. Αντίστοιχα ανέκδοτα λέγονταν από τους Γερμανούς και τους Εγγλέζους για τους δικούς τους Εβραίους, Πολωνούς κ.τ.λ.
Το χιούμορ των Ποντίων
Οι Πόντιοι χαρακτηρίζονται από ένα ιδιότυπο χιούμορ, που παραπέμπει στον Αριστοφάνη και στον Αίσωπο. Είναι οι πρώτοι ανεκδοτολόγοι, που δίδαξαν το ανέκδοτο στους Ελλαδίτες.
Τα Ποντιακά ανέκδοτα διασκεδάζουν με τα έξυπνα χωρατά και καλαμπούρια, χωρίς να θίγουν και να προσβάλουν κανέναν.
Οι ανεκδοτολόγοι στα Ποντιακά λέγονται «μασχαράνοι»
Πόντιοι «μασχαράνοι» υπήρξαν πολλοί στην μεταπροσφυγική Ελλάδα:
Στον κινηματογράφο και στο θέατρο ο κορυφαίος κωμωδιογράφος Δημήτρης Ψαθάς. Ο Δημήτρης Ψαθάς καταγόταν από την Τένεδο, αλλά γεννήθηκε στην Τραπεζούντα, τον Οκτώβριο του 1907. Το 1923, με τη Μικρασιατική καταστροφή, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του και αφιερώθηκε στη δημοσιογραφία, την ευθυμογραφία και το θέατρο.
Ο Χάρρυ Κλυνν, που εξέφρασε τη λαϊκή δυσαρέσκεια ενάντια στις κρατούσες πολιτικές συνθήκες. Χρησιμοποιώντας την παρωδία και την αποκάλυψη του λάθους και της ενοχής. Εάν το σαρκαστικό κίνημα του Χάρρυ Κλυνν ενάντια στην κομματική εξουσία προσλαμβάνονταν σοβαρά, ίσως η Ελλάδα σήμερα να απέφευγε την κατάρρευση.
Η σάτιρα του Χάρρυ Κλυνν με τα «300 κοπρομούμουλα», του Παύλου Κοντογιαννίδη, του Τάσου Παλαντσίδη, του Τάκη Βαμβακίδη, του Λάζου Τερζά ήταν οι μόνες αντιστάσεις στο αθηναϊκό κατεστημένο, στην ηθελημένη μυωπία και στο φιλοτομαρισμό.
Σήμερα σε πολλά Ποντιακά χωριά συναντάμε εύθυμους και εκφραστικούς ανεκδοτολόγους. Που άλλοι επινοούν Ποντιακά ανέκδοτα και άλλοι τα αφηγούνται παραστατικά και ζωντανά σαν να τα ζουν.